Gaz yakan cihazlar, evsel ve endüstriyel ortamlarda yaygın olarak kullanılan cihazlar arasında yer alır ve doğalgaz, LPG veya diğer gaz yakıtlarını kullanarak çalışan ısıtma, pişirme ve sıcak su sistemlerini içerir. Bu tür cihazların güvenliği, performansı ve çevresel etkileri dikkate alındığında, Avrupa Birliği (AB) bu ürünlerin güvenli bir şekilde piyasaya sürülmesi için belirli düzenlemeler geliştirmiştir. Gaz Yakan Cihazlar Direktifi (2016/426/EU), gaz yakan cihazların AB pazarında serbestçe dolaşabilmesi için uyulması gereken yasal çerçeveyi belirler. CE işareti ise bu direktifin bir parçası olarak, ürünün AB’nin güvenlik ve çevresel gerekliliklerine uygun olduğunu gösterir.
Gaz Yakan Cihazlar Direktifi Nedir?
2016/426/EU sayılı Gaz Yakan Cihazlar Direktifi (Gas Appliances Regulation – GAR), Avrupa Ekonomik Alanı’ndaki (EEA) gaz yakıtlarıyla çalışan cihazlar ve donanımların güvenli kullanımını sağlayan bir yasal çerçevedir. Bu direktif, gaz yakan cihazların tasarımı, üretimi ve pazara sunulmasıyla ilgili tüm güvenlik ve performans gerekliliklerini düzenler.
Bu direktif, 2009/142/EC sayılı önceki Gaz Cihazları Direktifi’nin yerine geçmiş ve daha güncel güvenlik standartlarını ve performans kriterlerini içerir. Direktif, 21 Nisan 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Gaz Yakan Cihazların Kapsamı
Gaz Yakan Cihazlar Direktifi çok geniş bir ürün yelpazesini kapsar. Bu cihazlar genellikle gaz yakıtı kullanarak ısıtma, pişirme veya sıcak su temin eden sistemlerdir. Direktif kapsamına giren ürünlerin bazıları şunlardır:
- Gazlı ocaklar, fırınlar ve ısıtıcılar
- Gaz yakıtlı su ısıtıcıları
- Merkezi ısıtma kazanları
- Gazlı şömineler
- Endüstriyel gaz brülörleri ve kazanları
Direktif sadece cihazları değil, aynı zamanda gazla çalışan cihazların doğru çalışmasını sağlayan güvenlik ve kontrol cihazları gibi bileşenleri de kapsar.
Gaz Yakan Cihazlar Direktifinin Temel Gereksinimleri
Gaz yakan cihazlar ve bunların bileşenleri, AB pazarında serbestçe dolaşabilmek için bazı temel gerekliliklere uymak zorundadır. Bu gereklilikler, kullanıcı güvenliği ve çevresel etkiler üzerinde odaklanır. Gaz Yakan Cihazlar Direktifi’nin öne çıkan gereksinimleri şunlardır:
1. Güvenlik Gereklilikleri:
- Gaz yakan cihazlar, kullanıcılar ve çevredeki diğer insanlar için bir tehlike oluşturmadan güvenli bir şekilde kullanılmalıdır.
- Gaz kaçakları ve yanma ürünlerinin tehlikeli bir şekilde yayılmasını engelleyici sistemler olmalıdır.
- Cihazların tasarımı ve üretimi, yanma ürünlerinin düzgün bir şekilde tahliye edilmesini sağlamalı ve yanma sırasında ortaya çıkabilecek herhangi bir patlama veya yangın riskini önlemelidir.
2. Enerji Verimliliği:
- Cihazların enerji verimliliği yüksek olmalı ve enerji kaynaklarının israf edilmesini engellemelidir.
- Isı transferi sırasında enerji kayıplarının en aza indirilmesi sağlanmalıdır.
3. Çevresel Etkiler:
- Cihazların yanma sonucu ortaya çıkan emisyonlar, çevresel standartlara uygun olmalı ve atmosfere salınan zararlı gazlar minimize edilmelidir.
- Özellikle karbon monoksit (CO) ve azot oksit (NOx) gibi zararlı gaz emisyonları sınırlandırılmalıdır.
4. Performans ve Kullanım Kolaylığı:
- Cihazlar, belirtilen amaçlara uygun bir şekilde çalışmalı ve kullanıcılar tarafından güvenli ve etkili bir şekilde kullanılabilmelidir.
- Kullanıcıların cihazları güvenli bir şekilde kullanabilmesi için açık ve anlaşılır kullanım talimatları sağlanmalıdır.
CE İşareti ve Uygunluk Değerlendirme Süreci
CE işareti, Gaz Yakan Cihazlar Direktifi’ne uygun bir ürünün AB pazarına sürülebileceğinin bir göstergesidir. CE işareti, ürünün AB’de belirlenen güvenlik ve çevresel standartları karşıladığını garanti eder. Ürünün CE işareti alabilmesi için izlenmesi gereken adımlar şu şekildedir:
1. Uygunluk Değerlendirme Yönteminin Seçilmesi: Gaz yakan cihazlar için uygunluk değerlendirme süreçleri, cihazın karmaşıklığına ve risk seviyesine göre değişebilir. Üreticiler, ürünün tasarımı ve üretimi aşamasında hangi değerlendirme prosedürünü uygulayacaklarını belirlemelidir. Genellikle, bir onaylanmış kuruluş (Notified Body) tarafından değerlendirme yapılır.
2. Teknik Dosyanın Hazırlanması: Ürünle ilgili tüm teknik belgeler hazırlanmalı ve teknik dosya oluşturulmalıdır. Bu dosyada ürünün teknik özellikleri, güvenlik testleri ve risk analizleri gibi detaylar yer alır. Bu dosya, yetkili makamlara sunulmak üzere muhafaza edilmelidir.
3. Uygunluk Beyanı (Declaration of Conformity): Üretici, ürünün Gaz Yakan Cihazlar Direktifi’ne uygun olduğunu belirten bir Uygunluk Beyanı hazırlamalıdır. Bu beyan, ürünün tüm gerekli testlerden geçtiğini ve AB mevzuatına uygun olduğunu resmî olarak onaylayan bir belgedir.
4. CE İşaretinin Ürüne Yerleştirilmesi: Tüm değerlendirme süreçlerinin ardından ürün, CE işareti taşımaya hak kazanır. CE işareti, cihazın üzerine veya ambalajına yerleştirilir. Bu işaret, ürünün AB genelinde serbestçe dolaşabilmesi için gereklidir.
Üreticilerin Sorumlulukları
Gaz yakan cihaz üreticileri, ürünlerinin direktife uygun olarak üretildiğini ve piyasaya sürüldüğünü garanti etmekle yükümlüdür. Bu sorumluluklar şunları içerir:
- Teknik dosya ve uygunluk beyanının hazırlanması ve bu belgelerin en az 10 yıl boyunca saklanması.
- Kullanım kılavuzlarının ve güvenlik talimatlarının hazırlanması ve bu belgelerin ürünle birlikte sunulması.
- Ürünün AB pazarında güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak tüm önlemlerin alınması.
Gaz Yakan Cihazlar Direktifi (2016/426/EU), AB’de gazla çalışan cihazların güvenliğini ve performansını garanti altına almak için geliştirilmiş kapsamlı bir düzenlemedir. Cihazların CE işareti taşıması, ürünlerin AB standartlarına uygun olduğunu ve kullanıcılar için güvenli olduğunu gösterir. Bu süreç, teknik dosya hazırlığı, uygunluk değerlendirmesi ve CE işaretinin yerleştirilmesi gibi adımları içerir. Üreticiler, bu direktife uygun cihazlar üreterek hem güvenli bir pazar ortamı yaratmakta hem de enerji verimliliği ve çevre koruma konularında önemli bir katkı sağlamaktadır.
