Yetkili Kuruluş : Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
İlgili AB Direktifi : Pressure equipment
İlgili Yönetmelik : 97/23/EC Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği
Çağımızda asansörler biz kullanıcıların sağlıkları ile güvenliklerini tehlikeye sokmayacak biçimde piyasaya sunulmaları için Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) yayınlanmıştır. Söz konusu yönetmelik, binalar ile inşaatlarda, devamlı şekilde kullanılan asansörler ile asansörlerde kullanılan güvenlik aksamlarını içermektedir.
Elisha Graves OTIS, ilk olarak güvenli asansör 1953 yılında satışa sundu. Gerçekleşen ilk satışın ardından bir sene sonra, 1854 yılında New York Yeni Dünya Fuarında (New World’sFair, New York), üstünde durmuş olduğu platformu tutmakta olan tek halatı insanların şaşkın bakışları arasında kesti. Balta yoluyla kendisini tutmakta olan halattan ayrılan platform yalnızca birkaç santimetre düşüp durdu. Gerçekleşen olağanüstü gösterinin akabinde, OTIS’e ait siparişler her sene katlanarak artış gösterdi.
Asansörler uygarlığımızın gelmiş olduğubu noktada mühim bir payasahiptir. Asansörler olmamış olsaydıkentlerimizde, birçoğumuzun barınmış olduğu yüksek yapılar ile gökdelenler yapılamazdı, pek çok sanayi kolunun da gelişmesi mümkün olamazdı. Asansörler bizler için modern yapılardagitgideartış gösterenölçüdegüvenli ve konforlu ulaşım sağlar ve söz konusu güvenliğin sağlanmasından emin olmak adına bir baltaya gereksinimimiz artık yok.
Çağımızda asansörlerin kullanıcıların sağlıklarıile güvenliklerini tehlikeye sokmayacakbiçimde piyasaya sunulmalarını Asansör Yönetmeliği (95/16/AT ) sağlamıştır. Söz konusu yönetmelik, binalar ile inşaatlarda, devamlışekilde kullanılan asansörlerile asansörlerde kullanılan güvenlik aksamlarını içermektedir.
Asansör Yönetmeliğinde iki anaamaçyer alır; asansörler ile güvenlik aksamlarının, sağlık ile güvenlik şartlarını sağladıkları müddetçe serbest dolaşım içerisinde kalabilmelerine müsaadeeder. Söz konusu yönetmelik asansörlerin montajlarınıgerçekleştiren firmalarile güvenlik aksamları üreticilerine seçebilecekleri modül ismi verilen uygunluk açısından muhtelifdeğerlendirme prosedürleri sunar. Bu yönüylede asansörlere ait yönetmelik, Global ile Yeni Yaklaşım Uygunluk açısından değerlendirme metotlarınagüzel bir örnek sunmaktadır.
Asansörler, binalarile inşaatlarda, belliölçülerde hizmet sunan, esnek olmayan yatay düzlem üzerinde 15°’den çok açı meydana getiren sabit raylar üzerinde hareket etmekte olan kabine sahip ve; insanların, insanlar ile yüklerin kabin içerisine girilebiliyorsa, kısacası bir kimsegüçlük çekmeden kabine girebiliyor ise ve kabin içerisindeki bir kimseninkolaylıkla ulaşabileceği biçimde yerleştirilmiş kontroller ile teçhiz edilmişse, yalnızca yüklerin taşınması amacına yönelik tertibatları ifade eder.
Güvenlik aksamlarıadına yönetmelikte geçmekte olan açık bir tanım aslında mevcut değildir. Asansörleri meydana getiren komponentlerin pek çoğu asansörlerin güvenli çalışmalarıyla ilgilidir. Fakat güvenlik aksamları şeklinde isimlendirdiğimiz komponentler asansörlerin güvenli çalışmaların danziyade, emniyet unsurlarını yerine getirmemaksadıyla kullanılmakta olan teçhizatlardır. Yönetmelikte ki Ek IV’desöz konusu komponentler listelenmiş durumdadır.
Görünecekbiçimde iliştirilmiş CE İşareti asansörlerinya da güvenlik aksamlarının, söz konusu yönetmelikteki temel güvenlik ve sağlık gereksinimlerini karşılamış olduğunu ve geçerli uygunluk değerlendirme prosedürlerinin uygulanıldığını ortaya koyar. Söz konusu gerekliliklerin karşılanmış olduğunu varsayabilmenin en iyi yöntemi, Avrupa Birliği’nin resmi gazetesinde yayınlana harmonize standartları kullanılır. Asansörler adınameydana getirilen standartların birçoğu CEN Teknik Komitesi tarafından meydana getirilir. CEN TC 10, özel numaralandırma sistemleri geliştirip asansörlerin standart ailelerini EN 81’le başlayacak biçimdetasarım haline getirmiştir.
Güvenlik aksamlarının uygunluklarının değerlendirilmesi
Güvenlik aksamları adına uygunluk değerlendirme metotlarıdizaynile üretim şeklinde iki evredenoluşmaktadır.
Tasarım süreci
Model güvenlik aksamları Onaylanmış Kuruluşça AT Tip İncelemesine tabi tutulması gerekir. (Ek V-A,modül B)
Model güvenlik aksamlarının uygunluğu üreticilerce irdelenmeli ve üreticilerin işlettiklerikalite güvenlik sistemleri Onaylanmış Kuruluşça onaylanması gerekmektedir (Ek IX, modül H)
Üretim süreci
Model güvenlik aksamları eğer ki AT Tip İncelemelerine tâbi tutulmuşa, üreticileraksamların onaylanmış tipe uygun üretildiklerinden emin olmak adına aşağıda bulunanmetotlardan birisine başvurmalıdırlar.
Onaylanmış Kuruluşlarca gerçekleştirilmiş rastgele kontroller ile tipe uygunlukmodülü. (Ek-XI, Modül C)
Güvenlik aksamlarının testleri ile son muayeneleriadına Onaylanan Kuruluşlarca onaylanmışkalite sistemleri işletmeleri. (Ek-VIII, modül E)
Uygunluk değerlendirme yöntemlerinden hangisi seçilirse seçilmiş olsun üreticiler CE İşaretlerini bütün aksamlara iliştirmeliler ve AT uygunluk beyanları düzenlemelidirler. (Ek-2A)
Asansörlerin uygunluklarının değerlendirmeleri
Asansörler için uygunluk değerlendirme metotlarıdizaynile üretim olmak kaydıyla iki evrede değerlendirilmektedir.
Tasarım süreci
Model asansörler Onaylanan Kuruluşlarca AT Tip İncelemesine tabi tutulması gerekmektedir. (Ek V-B, modül B)
Model asansörlerin uygunluğu asansörlerin montaj firmaları tarafından irdelenmeli ve üreticilerin işlettikleri kalite güvence sistemleri Onaylanan Kuruluşlarca onaylanması gerekir (Ek IX, modül H)
Asansörlerin dizaynları Onaylanmış Kuruluşlar tarafından birim doğrulamalarına tâbi tutulurlar (Ek X, modül G)
Tam kalite güvence sistemleritasarımda uygulandığı zaman asansörlerin tasarımlarıyla ilgili harmonize standartlara tamamıyla uymuyor ise Onaylanmış Kuruluşlarca tasarım muayenelerine tabi tutulup yönetmeliğin hükümlerine uygunluklarısonucunda “AT Tasarım İnceme Belgesi”sunulur.
Montaj süreci
Montajları yapılan asansörlerin, bir evvelkievrede tasarımları denetlenmiş asansörlere uygunluklarının kontrolleriadına, asansör montaj firmaları aşağıdaki alternatif metotlardan birini seçerler,
Montajları yapılan asansörlerin Onaylanmış Kuruluşlarca son (Ek VI, Modül G)
Asansörlerin testleri ile son muayenelerinin montajcılarca Onaylanan Kuruluşların onaylamış oldukları ürünleri kalite güvence sistemleri altında yapmaları (Ek XII, modül E)
Asansörlerin testleri ile son muayenelerinin asansör montaj firmalarınca Onaylanmış Kuruluşların onayladıkları üretimleri kalite güvence sistemleri altında yapmaları (Ek XIV, modül D)
Asansörlerin testleriile son muayenelerinin asansör montaj firmalarınca, Onaylanan Kuruluşun onayladıkları tasarım sürecindekalite güvence sistemleri altında yapmaları. (Ek XIII, modül H)
Onaylanan Kuruluşlarca birim doğrulamalarına tabi tutulmuş asansörlerin, hem tasarım hem de montaj evrelerini kapsamaktadır. (Ek X,modül G)
Uygunluk değerlendirme yöntemlerinden hangisi seçilirse seçilmiş olsun, asansör montaj firmaları CE İşaretini tüm asansörlere iliştirmeliler ile AT uygunluk beyanları düzenlemelidirler (Ek-2B)
CE İşaretleri asansörlerde okunaklı olarak, silinmez bir biçimde kabinlere asansör montaj firmalarının bilgileri, seri numaraları, montaj yılı ile tip bilgilerinin bulunmuş olduğu plakalara iliştirilir.
